Aşıların Soğuk Zincirde Saklanması için Önemli Hatırlatmalar...
Bilindiği üzere tüm aşılar ısıya hassastır. Ayrıca BCG, Kızamık, KKK, Kızamıkçık aşıları güneş ışığı gibi ultraviyole ışınlarına de hassastır. Bir kez aşının etkinliği kaybolur ya da azalırsa, aşılar eski haline döndürülemez, bu nedenle soğuk zincir süreklilik gerektirir.
Polio, Kızamık, KKK, Kızamıkçık, liyofilize Hib ve BCG aşıları dondurulabilirken;
DaBT-İPA-Hib, DT, Td, Hepatit B ve KPA ile liyofilize aşıların sulandırıcılarının hiçbir zaman donmaması gerekmektedir.
Dondurulmaması gereken aşılar ve sulandırıcılar donduğunda aşı olma özelliğini yitirmekte, geri dönmeyecek şekilde hasara uğrayarak çökeltiler oluşturabilmektedir.
Donma durumlarında bazen şiddetli çalkalama ile homojene yakın bulanıklık meydana gelebilmekte ve sanki donmamış izlenimi verebilmektedir. Bu nedenle tek başına çalkalama testi aşının kullanılabilir olduğunu göstermez.
Soğuk zincir uygulamaları aşağıdaki kurallara göre düzenlenir:
Aşı dolabı olarak buzluk ve alt bölümü ayrı olan çift kapılı no-frost buzdolapları tercih edilmelidir.
Aşı dolaplarında en az bir adet güvenilir termometre olmalıdır. Termometrelerin sürekli ısı kaydeden ve belirlenen aralığın dışına çıktığında uyarı veren modelleri tercih Bozulan veya kırılan termometre hemen yenisi ile değiştirilmelidir. Buzdolabının ısısı +2 ila +8 °C arasında korunmalıdır. Özellikle +4 derecede kalması sağlanmalıdır.
Aşıların saklandığı buzdolabı aşırı soğuk ve sıcağa maruz kalmayacak şekilde uygun bir yere yerleştirilmelidir.
Aşılar yalnızca buzdolabı raflarında tutulmalıdır. Kapak bölümündeki raflara aşı konulmamalıdır.
Buzdolabına Aşı Yerleştirirken Dikkat Edilecek Hususlar:
Üstten soğutmalı bir buzdolabı için aşı yerleşim şeması resimdeki gibi olmalıdır.
Aşı flakonları, aralarında yeterli hava akımı dolaşacak şekilde yerleştirilmelidir.
Donmaya hassas olan aşılar buzdolabının soğutucu kısmından uzakta tutulmalı, aşılar orijinal kutularının içerisinde saklanmalı ve buzdolabının duvarı ile temas
Dolap kapağına hiçbir şey konulmamalıdır.
Buzdolaplarının içerisine aşı, sulandırıcı, antiserum, buz aküsü ve su bidonlarından başka hiçbir malzeme (yiyecek, içecek, enjektör, vb) konulmamalıdır.
Buzlukta aralıklı olarak dizilmiş buz aküleri bulundurulmalıdır.
Buzluğun 0,5 cm’den fazla kalınlıkta buzlanmamasına dikkat edilmelidir.
Aşılar buzluğa konulmamalıdır.
Üstten soğutmalı bir buzdolabı için buzdolabının;
Üst rafına: OPA, sulandırıcıları ayrı olmak üzere Hib, BCG, KKK, Kızamık ve Kızamıkçık aşıları
Orta rafına: DaBT-İPA-Hib, kuduz aşısı
Alt rafına: KPA, Hep B, Td, DT aşıları ile PPD solüsyonu, aşı sulandırıcıları ve tüm antiserumlar, yerleştirilmelidir.
Ayrıca sulandırıcısı ayrı olmak üzere meningokok aşısı üst rafa; meningokok aşısının sulandırıcısı ve grip aşısı alt rafa konulmalıdır.
En alt kısma (sebzelik) dolap ısısının sabit tutulmasına yardımcı olmak üzere su şişeleri yerleştirilmelidir.
